ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ

Διακεκομμένη συνουσία: Η μέθοδος συνίσταται στη διακοπή της συνουσίας πριν από την εκσπερμάτιση, η οποία πραγματοποιείται εκτός του κόλπου. Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου είναι πολύ περιορισμένη είτε γιατί αποτυγχάνει ο αυτοέλεγχος του άνδρα, είτε γιατί ακόμα και στα προσπερματικά υγρά υπάρχουν σπερματοζωάρια (50.000), τα οποία ενδέχεται να προκαλέσουν εγκυμοσύνη.

Περιοδική αποχή (μέθοδος ρυθμού): Η μέθοδος βασίζεται σε τρεις υποθέσεις: α) το ωάριο μπορεί να γονιμοποιηθεί μόνο στις 24 πρώτες ώρες μετά την ωοθυλακιορρηξία, β) τα σπερματοζωάρια διατηρούν τη γονιμοποιητική τους ικανότητα για 48-72 ώρες μετά την εκσπερμάτιση και γ) η ωοθυλακιορρηξία συνήθως συμβαίνει 14 περίπου ημέρες πριν από την αρχή της επόμενης έμμηνης ρύσης. Έτσι, η γυναίκα καταγράφει τη διάρκεια των κύκλων της για έξι μήνες περίπου, βρίσκει τις γόνιμες μέρες, κατά τη διάρκεια των οποίων και αποφεύγονται οι σεξουαλικές επαφές. Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου είναι μικρή, λόγω της αστάθειας πολλών κύκλων, ακόμη και στην ίδια γυναίκα.

Επείγουσα αντισύλληψη ή χάπι της επόμενης μέρας: Πρόκειται για χάπι που περιέχει προγεσταγόνο. Πρέπει να ληφθεί σε διάστημα 12 έως 24 ώρες από την επικίνδυνη συνουσία, και όχι μεγαλύτερο των 72 ωρών. Δρα εμποδίζοντας το σπερματοζωάριο να γονιμοποιήσει το ωάριο, ενώ ακόμη και αν έχει προλάβει να γίνει η γονιμοποίηση, το χάπι δεν επιτρέπει στο γονιμοποιημένο ωάριο να εμφυτευτεί στη μήτρα. Αν υπάρχει ήδη εγκυμοσύνη, τότε το χάπι δεν θα τη διακόψει, καθώς δεν μπορεί να προκαλέσει αποβολή, και γι' αυτό σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως εκτρωτικό χάπι.

Κολπικός δακτύλιος: Είναι ένας δακτύλιος που τοποθετείται κολπικά για 3 εβδομάδες. Αφαιρείται την τέταρτη και τοποθετείται νέος στον επόμενο κύκλο. Περιέχει ορμόνες παρόμοιες με του αντισυλληπτικού δισκίου. Δεν ιδιαίτερα διαδεδομένος στην Ελλάδα.

Υπάρχουν δυο είδη: Α) Σπιράλ χαλκού: Πρόκειται για συσκευές από πλαστικό και μέταλλο (χαλκό) που τοποθετούνται από γυναικολόγο και παραμένουν στη μήτρα για μεγάλο χρονικό διάστημα (3-5 χρόνια). Η αντισυλληπτική δράση τους οφείλεται σε τοπική άσηπτη φλεγμονώδη αντίδραση, την οποία προκαλεί το σπιράλ, ως ξένο σώμα, στη μήτρα. Επιπλοκές του είναι η διάτρηση της μήτρας, η έκτοπη κύηση, η απόπτωση του σπιράλ, η αύξηση της απώλειας αίματος σε κάθε έμμηνο ρύση και τέλος αυξάνει 3-5 φορές την πιθανότητα εμφάνισης πυελικής φλεγμονής (σαλπιγγίτιδα κλπ) η οποία, ενδεχομένως μειώνει τη γονιμότητα. Έτσι, το σπιράλ ενδείκνυται ως αντισυλληπτική μέθοδος σε γυναίκες που έχουν τεκνοποιήσει και δεν επιθυμούν άλλα παιδιά. Β) Σπιράλ προγεστερόνης (Mirena): Χρησιμοποιείται κυρίως σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας που βρίσκονται στην περιεμμηνόπαυση και παρουσιάζουν αιμορραγίες, καθώς και προληπτικά σε γυναίκες που έχουν καρκίνο μαστού ή υπερπλασία του ενδομητρίου. Προκαλεί ατροφία του ενδομητρίου και έτσι μειώνει κατά πολύ την περίοδο, δεν υπάρχει αιμορραγία ή κίνδυνος υπερπλασίας του ενδομητρίου. 

Το προφυλακτικό: Είναι το πιο διαδεδομένο μηχανικό μέσο αντισύλληψης. Η αντισυλληπτική του αποτελεσματικότητα κυμαίνεται σε ποσοστό 64-97%. Τα αίτια της αποτυχίας είναι σφάλματα κατασκευής, σχίσιμο κατά την εφαρμογή, ρήξη ή απομάκρυνση κατά την συνουσία. Ψυχολογικοί λόγοι συχνά είναι η πηγή άρνησης του προφυλακτικού το οποίο όμως είναι, λόγω των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, απαραίτητο σε κάθε περιστασιακή, μη μόνιμη σχέση, ανεξάρτητα αν η γυναίκα εφαρμόζει άλλη αντισυλληπτική μέθοδο.

Το «χάπι» είναι σήμερα το πιο μελετημένο επιστημονικά φάρμακο που κυκλοφορεί (έναρξη κυκλοφορίας το 1961). Οι τρόποι που δρουν τα αντισυλληπτικά είναι αναστέλλοντας την ωοθυλακιορρηξία, καθιστώντας την τραχηλική βλέννα εχθρική στα σπερματοζωάρια και το ενδομήτριο αφιλόξενο για εμφύτευση. Η αντισυλληπτική δράση του χαπιού αρχίζει αμέσως με τη λήψη του και φτάνει το 100%. Τα σύγχρονα αντισυλληπτικά τρίτης γενιάς περιέχουν ελάχιστες ποσότητες ορμονών (οιστρογόνα και προγεστερόνη) φτάνοντας σε πολύ υψηλά επίπεδα ασφάλειας και έλλειψης ανεπιθύμητων ενεργειών. Οι συνηθέστερες παρενέργειες είναι πονοκέφαλος, ναυτία, νευρικότητα, τάση στους μαστούς, αίμα στο ενδιάμεσο διάστημα μεταξύ δυο περιόδων, αυξημένη κατακράτηση υγρών (τα νέα ΑΔ ωστόσο δεν παχαίνουν). Στις απόλυτες αντενδείξεις ανήκουν η θρομβοφλεβίτιδα (ειδικά σε καπνίστριες), η στεφανιαία νόσος, η παρουσία καρκίνου του γεννητικού συστήματος-μαστού, η ημικρανία, η υπέρταση, τα αδενώματα ήπατος. Πλεονεκτήματα των ΑΔ, εκτός της αντισύλληψης, είναι η ύφεση της δυσμηνόρροιας, μείωση της συχνότητας εμφάνισης κύστεων ωοθηκών, πυελικών φλεγμονών και εξωμήτριων κυήσεων, μικρότερος κίνδυνος καλοηθών παθήσεων του μαστού, μειωμένη επίπτωση καρκίνου του ενδομητρίου και των ωοθηκών, ρύθμιση της περιόδου και σε συνδυασμό με αντιανδρογόνα, βελτίωση της ακμής και υπερτρίχωσης.